Regionaal geworteld: overal thuis

We stellen inwoners in staat fijn te wonen en te wortelen in sterke regio’s met een eigen identiteit.[1] Door te sturen op brede welvaart in álle regio’s. Door publieke voorzieningen evenwichtig te spreiden over het land. Door nationale sleutelprojecten te definiëren, zoals voor waterstijging en -opslag. Door steden kleinschalig uit te breiden en dorpen geleidelijk te laten groeien. Door woonbeleid te voeren met woonzekerheid, flexibiliteit en duurzaamheid als kern. Door groepen mensen in staat te stellen zelf woningen te bouwen, delen en ruilen. Door het puntensysteem voor huurwoningen te herzien. En vooral door ruimte te laten aan gemeenschappen voor eigen keuzes. Zo voelen we ons overal in Nederland thuis.

Voorstellen

Hoe realiseren we dit idee in de praktijk? Tijdens het nadenken over het Toekomstbeeld heeft de denktank vele voorstellen verzameld die zouden kunnen bijdragen aan bovenstaand idee. Hieronder staat een selectie van deze voorstellen, in concept. We zijn als denktank benieuwd naar aanvullingen en verbetersuggesties.

  1. Richt overheidsbeleid op brede welvaart in álle regio’s. Spreid kennis-, onderwijs- en overheidsinstellingen beter over het land en creëer gebiedsfondsen per regio met meerjarige prestatiedoelen en voldoende geld (zonder schotten).[2]
  2. Verspreid culturele voorzieningen over het hele land en borg lokale en regionale basisvoorzieningen voor bibliotheken, podiumkunsten, beeldende kunst en musea.[3]
  3. Laat overheden bij het aan- en verkopen en ontwikkelen van grond rekening houden met zaken zoals leefbaarheid, duurzaamheid en sociale cohesie (naast economische waarde).
  4. Waardeer grond op basis van de huidige in plaats van toekomstige bestemming en gebruiksmogelijkheden en gebruik het verschil in grondwaarde voor gebiedsontwikkeling.
  5. Bepaal wat grote ruimtelijke ontwikkelingsprojecten van nationaal belang zijn (‘’sleutelprojecten’) met prestatiedoelen en integrale financiering om deze te realiseren. Benoem in elk geval waterstijging en wateropslag als sleutelprojecten en selecteer gebieden om meer water toe te laten en water op te slaan.
  6. Keur bestaande bouw periodiek op veiligheid en duurzaamheid en herstel afgekeurde gebouwen (zoals door lage energielabels) direct.
  7. Verwijder belemmeringen voor Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) bij bouw van woningen.
  8. Vereenvoudig het proces van woningruil en -delen voor (zelfredzame) burgers door het toestaan en ondersteunen van (landelijke en regionale) platforms en eenvoudige procedures.
  9. Herzie het puntensysteem voor huurwoningen, zodat maatschappelijke meerwaarde zoals energie-efficiëntie en zorgmogelijkheden beter worden meegewogen.
  10. Herstructureer en diversificeer landbouw- en veeteeltgebieden in samenspraak met lokale gemeenschappen om beter aan te sluiten bij lokale waarden, behoeften en de natuur.

[1] Dit idee is mede gebaseerd op het scenario Regionaal geworteld in Ruimtelijke verkenning 2023, vier scenario’s voor de inrichting van Nederland in 2050 van het Planbureau voor de Leefomgeving (2023).

[2] Raad voor de leefomgeving en infrastructuur e.a. (2023), Elke regio telt! – Een nieuwe aanpak van verschillen tussen regio’s

[3] Raad voor Cultuur (2022), Beweging in het bestel